Restauratie globes collectie Historisch Scheepvaartmuseum

Restauratie van globes in de collectie van het Nederlands Historisch Scheepvaartmuseum

Tot de verhuizing naar 's Lands Zeemagazijn in 1973 werden ook de globes en losse kaarten door de bibliothecaris beheerd. Schaalvergroting van het museum en personeelsuitbreiding zorgden voor een splitsing waarbij de globes, kaarten en wetenschappelijke instrumenten onder een conservator zeevaartkundige collecties kwamen te vallen.

De kracht van de globeverzameling ligt in het overzicht dat zij biedt van tussen de 16de en 19de eeuw in Nederland uitgegeven aard- en hemelglobes. De relatie met de zeevaart is duidelijk. Al vanaf de eerste reizen van Nederlanders naar Azië, eind 16de eeuw, werden globes op de schepen meegegeven omdat ze nauwkeuriger waren dan menige kaart. Hemelglobes werden gebruikt om sterren te kunnen identificeren voor astronomische plaatsbepaling. Het oudste globepaar is van Gerard Mercator. Ze dateren uit 1541 en 1551. De aardglobe is met loxodromen bedrukt, de voor navigatie zo belangrijke kromme lijnen die door Mercator werden aangetoond. Het jongste globestel bestaat uit twee Valk-globes, die door Cornelis Covens in 1800 en 1803 werden heruitgegeven. Daartussen zitten verschillende globes met een diameter van 5 2Vi centimeter, uit 1589 en uit I6l2.8 De laatste werd in 1985 gekocht van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap. Van belang is ook de globe met een middellijn van tien centimeter van
Willem Jansz. Blaeu uit I6l6, die in het tellurium van Blaeu is gemonteerd. Ook mag het zeldzame globepaar van 62 centimeter door Gerard en Leonard Valk uit 1728 en 1745 niet onvermeld blijven. Vooral dankzij Mensing bevat de collectie een aantal populaire Engelse globes uit de periode 1791-1865, zoals die van Cary, Malby en Newton.

illustratie: armillarsfeer Cornelis Covens 1800

 

LIJST - VORIG ITEM - VOLGEND ITEM

secretariaat
Schippersgracht 9
1011 TS Amsterdam